کافئین

کافئین، محبوب‌ترین مخدر با استفاده وسیع در آمریکا است. تقریباً نیمی از کل آمریکایی‌ها هر روز قهوه می‌نوشند و بسیاری از افراد نیز کافئین را به شکل‌های دیگری به دلیل اثر مشهور «ضد خواب‌آلودگی» آن مصرف می‌کنند. نوشیدن قهوه قانونی است، حتی از نظر اجتماعی نیز ترویج می‌شود. اکثر افراد عقیده دارند که کافئین یک داروی مخدر و واقعا اعتیادآور نیست. قهوه، نوشیدنی‌های غیرالکلی و سایر محصولات حاوی کافئین ممکن است بی‌ضرر به نظر برسند، اما نتایج تحقیقات ده سال گذشته، از ارتباط کافئین با برخی مشکلات خاص سلامت خبر داده است. کافئین از خانواده مواد شیمیایی‌ای به نام زانتاین‌[۱] مشتق ‌شده است. دو ماده شیمیایی این خانواده یعنی تئوفیلین[۲] و تئوبرومین[۳] را می‌توان به ترتیب در چای و شکلات یافت. زانتاین‌‌ها محرک‌های ملایم سیستم اعصاب مرکزی هستند که هوشیاری ذهنی را افزایش و احساس خستگی را کاهش می‌دهند. از دیگر اثرات این محرک‌ می‌توان به افزایش انقباض ماهیچه قلب، مصرف اکسیژن، متابولیسم و دفع ادرار اشاره کرد. فرد این اثرات را ۱۵ تا ۴۵ دقیقه پس از نوشیدن یک محصول کافئین‌دار احساس می‌کند. از عوارض جانبی زانتاین‌‌ها نیز می‌توان به ضعف، بی‌خوابی، ضربان نامنظم قلب، گیجی، حالت تهوع، سوء هاضمه و گاهی اوقات فراموشی متوسط اشاره کرد. برخی افراد سوزش در ناحیه قفسه سینه را نیز تجربه می‌کنند. همانند سایر مخدرها، وضعیت فیزیولوژیک بدن و انتظارات مصرف‌کننده بر اثرات این مخدر اثر می‌گذارد. محصولات متفاوت کافئین‌دار‌ دارای غلظت‌های متفاوتی از کافئین هستند. یک فنجان کوچک قهوه(پنج اونسی)، حاوی ۶۵ تا ۱۱۵ میلی‌گرم کافئین است. غلظت‌های کافئین در بِرندهای نوشیدنی و نحوه آماده کردن آن با هم متفاوت است. برخی قطعات کوچک شکلات حاوی ۱۵ میلی‌گرم کافئین و تئوبرومین هستند. شکل ۱: کافئین چگونه عمل می‌کند افزایش فعالیت عصبی ایجاد‌شده توسط کافئین منجر به افزایش ترشح آدرنالین و افزایش تحریک یا واکنش سایر اندام‌های بدن می‌شود. ضربان قلب سریع‌تر می‌شود، فشار خون بالاتر می‌رود، مردمک چشم گشاد‌تر‌ می‌شود، مجاری تنفسی بازتر می‌شوند و سطح قند خون افزایش می‌یابد. اقتباس از مقاله «کافئین؛ خوب، بد، شاید» نوشته دکتر شواردز (۲۰۰۸) شرح موارد داخل عکس: چپ: کافئین در مغز به گیرنده‌های آدنوزین می‌چسبد. راست: کافئین با مسدود کردن عملکرد آدنوزین، مغز را فعال نگه می‌دارد و باعث افزایش هوشیاری و بی‌خوابی می‌شود. جدول ۱: محتوای کافئین محصولات متفاوت محصول اندازه سرو (میلی گرم) مقدار کافئین (میلی‌گرم) قهوه، دم‌کرده اصلی ۱۵۰ ۹۵ قهوه، فوری اصلی ۲۲۵ ۶۲ قهوه، اصلی بدون کافئین ۲۲۵ ۲ اسپرسوی اصلی ۲۵ ۶۴ چای، سیاه، دم‌‌کرده ۲۲۵ ۴۷ آیس‌تی‌ آریزونا، سیاه ۲۸۶ ۳۱ نس تی ۲۸۲ ۱۵ میزان مورد تایید FDA برای نوشیدنی‌های لایت‌ و کولاها ۲۷۸ ۷۲ کولا، معمولی یا رژیمی ۲۷۸ ۲۹ آبجوی اصلی معمولی یا رژیمی ۲۷۸ ۰ نوشیدنی نرم با کافئین بالاتر ( مثل Jolt ) 278 43 نوشیدنی انرژی‌زا (مثل Red Bull ) 230 75 شکلات پوشیده از دانه‌های قهوه ۴ g ( 28 تکه) ۳۳۶ کوکای هات‌ ۲۲۵ ۵ USDA National Nutrient Database for Standard Reference,Release 20(2007) اعتیاد به کافئین وقتی که اثرات کافئین از بین می‌رود، فرد مصرف‌کننده چه‌بسا احساس کند از نظر ذهنی دچار افت شده و از نظر فیزیکی خسته و ضعیف شده است. برای مقابله با این وضعیت، مصرف‌کنندگان معمولاً یک فنجان دیگر قهوه می‌نوشند. اشتغال و عادت به این روش منجر به تحمل و وابستگی روانی به کافئین می‌شود. تا اواسط دهه ۱۹۷۰، کافئین از نظر پزشکی اعتیادآور محسوب نمی‌شد. مصرف دائمی کافئین و رفتارهای وابسته به آن سندروم «نشئگی ناشی از کافئین‌»[۴] یا کافئین‌زدگی[۵] (کافئینیسم) نامیده می‌شود. بی‌خوابی مزمن، عصبانیت فوق‌العاده، برانگیختگی و عصبی‌بودن، اضطراب و تکان‌های ناگهانی و غیرارادی ماهیچه‌ها را می‌توان از جمله علائم «کافئینیسم» برشمرد. ترک کافئین ممکن است موجب سردردهای جدی شود. (برخی از پزشکان از بیمارانشان می‌خواهند که یک تست ساده را از نظر اعتیاد به کافئین بدهند و هیچ چیز کافئین‌داری نخورند، اگر در عرض ۴ ساعت دچار سردرد جدی شدند، معتاد به کافئین هستند). چون کافئین دربردارنده معیارهای اعتیاد یعنی تحمل، وابستگی روانی و نشانه‌های ترک است، آن را اعتیادآور می‌دانند. برای رسیدن به دوز مرگبار کافئین فرد باید ۶۷ تا ۱۰۰ فنجان قهوه در روز بنوشد. با این حال، چه‌بسا بعد از مصرف ۱۰ فنجان قهوه یا بیشتر در یک دوره ۲۴ ساعته، فرد اختلالات حسی را تجربه کند. این نشانه‌ها شامل شنیدن صدای زنگ در گوش، دیدن نقطه‌هایی پشت چشم، کرخت‌ شدن دست‌ها و پاها و توهم بصری است. بسیاری از افراد در روز ۱۰ فنجان قهوه می‌نوشند و این مصرف سنگین کافئین می‌تواند سلامت آنها را تهدید کند. سلامت و نگرانی‌های احتمالی در خصوص مصرف‌ کافئین ارتباط مصرف بلند‌مدت کافئین با بروز بیماری‌های جدی همچنان محل مناقشه‌‌ است. البته هیچ مدرک محکمی وجود ندارد که نشان دهد استفاده متوسط از کافئین (کمتر از ۳۰۰ میلی‌گرم در روز، تقریبا ۳ فنجان قهوه معمولی) باعث اثرات مضری بر سلامت افراد غیرباردار می‌شود. به نظر نمی‌رسد که کافئین در بلندمدت سبب افزایش فشارخون شود و با سکته‌ها نیز ارتباط ندارد. هیچ مدرکی مبنی بر ارتباط میان قهوه و بیماری‌های‌ قلبی هم وجود ندارد. اگرچه افرادی که از ضربان نامنظم قلب رنج می‌برند، باید در مصرف‌ کافئین احتیاط کنند چون اثر کافئین بر افزایش ضربان قلب ممکن است زندگی آنها را تهدید کند. هم قهوه کافئین‌دار و هم قهوه بدون کافئین حاوی موادی هستند که باعث برانگیختگی غشای معده شده و برای افراد دارای زخم معده مضر هستند. تا سال‌ها مصرف کافئین را با ابتلا به بیماری «فیبروکیستیک پستان» مرتبط می‌دانستند. فیبروکیستیک پستان حالتی است که در آن توده‌های دردناک و غیرسرطانی در پستان پدید می‌آید. اگرچه این نتایج مورد چالش قرار گرفته‌اند، اما بسیاری از پزشکان به بیماران دارای کیست‌های پستانی توصیه می‌کنند که از مصرف کافئین اجتناب کنند. به‌علاوه، برخی گزارش‌ها نشان می‌دهد که دادن دوزهای بسیار بالای کافئین به حیوانات باردار آزمایشگاهی می‌تواند باعث به دنیا آمدن نوزاد مرده یا تولد نسلی با وزن کم یا بدشکلی نوزاد شود. اگرچه تحقیقات به این نتیجه رسیده‌اند که مصرف متوسط کافئین (کمتر از ۳۰۰ میلی‌گرم در هر روز) به شکل معناداری بر رشد جنین انسان اثر نمی‌گذارد. با این وجود، معمولا به زنان توصیه می‌شود که مقدار مصرف کافئین را در خلال بارداری کاهش دهند یا از کافئین اجتناب کنند.

[۱] Xanthine [2] theophylline [3] theobromine [4] Cafein intoxication [5] cafeinism

منبع : پیشگیری نوین http://www.pishgirinovin.com/page/774